Περιγραφη

Κοντά στους σημερινούς Μεταξάδες, δύο χιλιόμετρα περίπου δυτικά από το χωριό, βρίσκεται το παλιό χωριό ονομαζόμενο «Δογάντζια» ή «Ντουγάντζια». Η παράδοση αναφέρει ότι εδώ ήταν ο χώρος της πρώτης εγκατάστασης των κατοίκων των Μεταξάδων, έως το 1285 όπου μια επιδημία χολέρας ανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τον οικισμό, και αργότερα να ψάξουν για νέο τόπο εγκατάστασης. Τον τόπο αυτό τον βρήκαν κοντά σε ένα νεαρό δέντρο, ένα καραγάτσι (που σωζόταν έως πριν λίγα χρόνια στην πλατεία του χωριού, αλλἀ ξεράθηκε εξαιτίας του τσιμέντου...). Εκτός από τους πρώτους εκείνους κατοίκους του χωριού, στους Μεταξάδες ήρθαν να κατοικήσουν και οικογένειες από το διπλανό χωριό Παλιούρι, αλλά και από την Ήπειρο και την Κύπρο. Από τον πρώτο που έχτισε το σπίτι του εκεί τον Δημήτριο Τουκμακτσή ή Τουκμακιώτη, το χωριό πήρε το προηγούμενο όνομά του «Τουκμάκι». Έτσι έλεγαν το σφυρί των λιθοξόων, των μαστόρων της πέτρας από την οποία είναι χτισμένα τα τόσο χαρακτηριστικά σπίτια του οικισμού. Το νεώτερο όνομά του το πήρε μετά την ανταλλαγή πληθυσμών από την ευρέως τότε διαδεδομένη στην περιοχή σηροτροφία. Το χωριό από τα 1361 έως το 1915 βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή με εξαίρεση την περίοδο 1878 έως 1881 που καταλήφθηκε από τους Ρώσους. Στην περίοδο αυτή στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Μεταξάδων εγκαταστάθηκαν Τούρκοι και γενικά μουσουλμάνοι έποικοι («ματζήρηδες») από την Ανατολία και το Πακιστάν, ενώ στους νεότερους χρόνους (γύρω στα 1914) εγκαταστάθηκαν και Τουρκαρβανίτες πρόσφυγες από τη Σερβία. Έως το τουρκικό Σύνταγμα του 1908, η διοίκηση του χωριού γινόταν με το κλασσικό σύστημα των μουχτάρηδων και των Ελλήνων προυχόντων (που εδώ ονομαζόταν «δωδεκάρα» γιατί επιλεγόταν από τα δώδεκα πιο πλούσια άτομα του χωριού). Με την εφαρμογή του Συντάγματος άρχισε και η αναγκαστική στράτευση και των Ελλήνων κατοίκων στον τουρκικό στρατό και ιδιαίτερα κατά τον Α΄ βαλκανικό πόλεμο (όπου πολλοί κάτοικοι της περιοχής σκοτώθηκαν στη μάχη του Τσανάκ Καλέ) και στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο (όπου πολλοί σκοτώθηκαν στην περιοχή της Καλλιπόλεως). Η περιοχή των Μεταξάδων είναι από αυτές που διεκδίκησαν έντονα οι Βούλγαροι κομιτατζήδες (εξ άλλου και πέρα από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στις αρχές του αιώνα υπήρχαν πολλά χωριά σχεδόν αμιγώς ελληνικά). Από το 1915 και έως την ενσωμάτωση της περιοχής στην Ελλάδα, οι Μεταξάδες τέλεσαν υπό Βουλγαρική κατοχή, οπότε και επιδιώχθηκε ο εκβουλγαρισμός της περιοχής με την ίδρυση βουλγαρικών σχολείων και εκκλησιών αλλά και με αναγκαστικές επιστρατεύσεις του πληθυσμού στο βουλγαρικό στρατό. Εδώ εκτυλίσσεται και η ιστορία ενός από τα γνωστότερα πανελλήνια θρακιώτικα τραγούδια, της «Βασιλκούδας» («Στο Τουκμάκ', στ'ς Μεταξάδες, Γιάννης δήμαρχος...), μια πρόσφατη δημιουργία δημοτικού τραγουδιού, που πυρήνα έχει ένα πραγματικό γεγονός με πρωταγωνιστή τον τότε δήμαρχο Ιωάννη Μαντά που σκανδάλισε την τοπική κοινωνία όταν παντρεύτηκε για τέταρτη φορά. Στην περιοχή των Μεταξάδων και στη θέση Ύψωμα στις 15 με 18 Μαΐου 1949 δόθηκε η τελευταία και μια από της μεγαλύτερης σημασίας μάχες του ελληνικού εμφυλίου. Οι Μεταξάδες αναγνωρίστηκαν αρχικά ως κοινότητα το 1924 οπότε και την αποτελούσαν οι οικισμοί Μεταξάδες, Παλιούρι, Αβδέλλα, Αλεποχώρι και Κόρυμβος. Το 1929 οι οικισμοί Παλιούρι και Αλεποχώρι αναγνωρίσθηκαν ως Κοινότητες, το 1931 ο οικισμός Κόρυμβος προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Μαυροκκλησίου που τότε αναγνωρίστηκε, το 1934 προσαρτήθηκε ο οικισμός Πολιά που αποσπάστηκε από την Κοινότητα Ελαφοχωρίου, ενώ το 1956 ο οικισμός Πολιά προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Αλεποχωρίου. Σήμερα και μετά τον Ν.2539 οι Μεταξάδες είναι έδρα του Δήμου Μεταξάδων, καθώς και του Δημοτικού Διαμερίσματος Μεταξάδων που αποτελείται από τους Μεταξάδες και την Αβδέλλα.
Φωτογραφίες του χωριού.